Kênh Tri Thức - Giáo dục, giải trí và gia đình

Kênh tri thức / Tài liệu / Phân tích bài thơ “Nhàn” của Nguyễn Bỉnh Khiêm

Phân tích bài thơ “Nhàn” của Nguyễn Bỉnh Khiêm

phantichbaithonhanNguyen_Binh_Khiem

Đề bài: Phân tích bài thơ “Nhàn” của Nguyễn Bỉnh Khiêm.

Bài làm

Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491 – 1585) là người có học vấn uyên thâm . Tuy nhiên khi nhắc đến ông là làm mọi người phải nghĩ đến việc , lúc ông còn làm quan ông đã từng dâng sớ vạch tội và xin chém đầu mười tám lộng thần nhưng đã không thành công nên ông đã cáo quan về quê . Do học trò của ông đều là những người nổi tiếng nên được gọi là Tuyết Giang Phu Tử . Ông là người có học vấn uyên thâm ,là nhà thơ lớn của dân tộc . Thơ của ông mang đậm chất triết lí giáo huấn , ngợi ca chí khí của kẻ sĩ ,thú thanh nhàn , đồng thời cũng phê phán những điều sống trong xã hội . Khi mất ông để lại tập thơ bằng tập viết thơ bằng chữ Hán là Bạch Vân am thi tập ; tập thơ viết bằng chữ Nôm là Bạch Vân quốc ngữ thi và “ Nhàn” làbài thơ tiêu biểu trong tập thơ Bạch Vân quốc âm thi tập , được viết bằng thể thất ngôn bát cú đường luật . Bài thơ ca ngợi niềm vui trong cảnh sống thanh nhàn .Qua đó ta có thể thấy được vẻ đẹp chân chính của ông, nét mộc mạc của làn quê .
“ Một mai một cuốc , một cần câu
Thơ thẩn dầu ai vui thú nào 
Ta dại , ta tìm nơi vắng vẻ
Người khôn người dến chốn lao xao
Thu ăn năng trúc đông ăn giá
Xuân tắm hồ sen hạ tắm ao
Rượu đến cội cay ta sẽ uống 
Nhìn xem phú quí tựa chiêm bao.”

Hai câu đề đã khắc họa dược như thế nào 1 cuộc sống nhàn rỗi

“ Một mai , một cuốc, một cần câu
Thơ thẫn dầu ai vui thú nào…..”

Ở câu thơ đầu câu thơ đã khắc họa hình ảnh 1 ông lão nông dân sống thảnh thơi .Bên cạnh đó tác giả còn dùng biện pháp điệp số từ “ một “thêm vào là 1 số công cụ quen thuộc của nhà nông nhằm khơi gợi trước mắt người đọc 1 cuộc sống rất tao nhãn và gần gũi nhưng không phải ai mún là có . Từ “ thơ thẩn” trong câu hai lại khắc họa dáng vẻ của 1 người đang ngồi ung dung chậm rãi và khoan thai .Đặt hình ảnh ấy vào cuộc đời của tác giả ta có thể thấy được lúc nhàn rỗi nhất của ông chính là lúc ông cáo ông về ở ẩn . Và từ “ vui thứ nào” cũng 1 lần nữa nói lên đề tài của bài thơ là về cảnh nhàn dẫu cho ai có ban chen vòng danh lợi nhưng tác giả vẫn thư thái . Hai câu thơ đầu đã không chỉ giới thiệu được đề tài mà còn khắc họa tư thái ung dung nhàn hạ , tâm trang thoải mái nhẹ nhàng vui thú điền viên.

“….. Ta dại ta tìm nơi vắng vẻ
Người khôn người dến chốn lao sao……”

Hai câu thực của bài thơ ý tác giả muốn nhắm đến cảnh nhàn và sử dụng các từ đối nhau như “ ta “_ “ người” ; “ dại” _ “ khôn” ; “ nơi vắng vẻ”_ “ chốn lao xao” từ 1 loạt những từ đối lập đó đã thể hiện được quan niệm sống của tác giả . Nhân vật trữ tình đã chủ động tìm đến nơi vắng vẻ đến với chốn thôn quê sống cuộc sống thanh nhàn mặc cho bao người tìm chốn “phồn hoa đô hội” . hai câu thơ đã đưa ra được hai lối sống độc lập hoàn toàn trái ngược nhau. Tác giả tự nhận mình là “ dại” vì đã theo đuổi cuộc sống thanh đạm thoát khỏi vòng danh lợi để giữ cho tâm hồn được thanh nhàn .Vậy lối sống của NBK có phải là lối sống xa đời và trốn tránh trách nhiệm ?” Điều đó tất nhiên là không vì hãy đặt bài thơ vào hoàn cảnh sáng tác chỉ có thể làm như vậy mới có thể giữ được cốt cách thanh cao của mình . Do NBK có hoài bảo muốn giúp vua làm cho trăm dân ấm no hạnh phúc nhưng triều đình lúc đó đang tranh giành quyền lực , nhân dân đói khổ tất cả các ước mơ hoài bảo của ông không được xét tới .Vậy nên NBK rời bỏ “ chốn lao xao “ là điều đáng trân trọng .

“ ….. Thu ăn măng trúc đông ăn giá
Xuân tắm hồ sen hạ tắm ao………”

Hai câu luận đã dùng biện pháp liệt kê những đồ ăn quanh năm có sẵn trong tự nhiên . Mùa nào thức ăn nấy , mùa thu thường có măng tre và măng trúc quanh nhà , mùa đông khi vạn vật khó đâm chồi thì có giá thay . Câu thơ “ xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao” gợi cho ta cuộc sống sinh hoạt nơi dân dã .Qua đó ta có thể cảm nhận được tác giả đã sống rất thanh thản , hòa hợp với thiên nhiên tận hưởng mọi vẻ đẹp vốn có của đất trời mà không bon chen , tranh giành .Đăt bài thơ vào hoàn cảnh lúc bấy giờ thì lối sống của NBK thể hiện được vẻ đẹp của tâm hồn thanh cao đó là lối sống tích cực thể hiện rõ thái độ của Bạch Vân cư sĩ .
“……. Rượu đến cội cây ta sẽ uống
Nhìn xem phú quí tựa chiêm bao.”

Hai câu luận đã thể hiện dược cái nhìn của 1 nhà trí tuệ lớn , có tính triết lí sâu sắc , vận dụng ý tượng sáng tạo của điện tích Thuần Vu . Đối với NBK phú quí không phải là 1 giấc chiêm bao vì ông đã từng đỗ Trạng Nguyên , giữ nhiều chức vụ to lớn của triều đình nên cuộc sống phú quí vinh hoa ông đã từng đi qua nhưng ông đã không xem nó là mục đích sống của ông. Mà ông đã xem đó chỉ là 1 giấc chiêm bao không có thực và ông đã tìm đến với cuộc sống thanh thản để luôn giữ được cốt cách thanh cao của mình .

Như vậy qua bài thơ ta đã hiểu được quan niệm sống nhàn và nhân cách của NBK coi thường danh lợi , luôn giũ dược tâm hồn thanh cao hòa hợp với thiên nhiên , dề cao lối sống của những nhà nho giáo giàu lòng yêu nước nhưng do hoàn cảnh nên phải sống ẩn dật . Bên cạnh đó NBK còn sử dụng ngôn ngữ gần gũi mộc mạc nhưng giàu chất triết lí . Sử dụng khéo léo thể thơ thất ngôn đường luật , điện tích điện cố và cách phép đối thường gặp ở thể thơ Nôm 1 cách linh hoạt .

Bài “Nhàn” là 1 bông hoa viết bằng chữ Nôm tuyệt đẹp của VHTĐVN . Quan niệm sống đề cao vẻ đẹp tâm hồn , lối sống trong sạch của NBK vẫn còn giữ nguyên giá trị cho đến ngày hôm nay.

Nguồn: Internet

Loading...

Bài viết liên quan

Ý kiến độc giả

  13. Pai nay hay nhung co mot so y ckua ro
    minh ngki phaj phan tich ra 3 luan djem chjnh.luan djem cuoi cug la luc mi tha? Aphu phaj phan tich ki mot chut nua.vi do la luan djem manh nhat.an djem o luan djem nay day

    Reply

  14. Bai viet phan tich tot nhung con thieu mot vai doan tho wan trong va tat nhien la thieu het phan nghe thuat!

    Reply

  27. cũng được ^^ tui dở viết văn lắm nên phải xem nhìu mà “Nhàn” là văn chữ nôm vậy là nó Thất Ngôn Bát Cú Đường Luật hay là thơ Hàn Luật za

    Reply

  35. Minh nghj bạn nên bổ sung một vaj y nưa nhât la phân nghệ thuật thj bạn nên lưu y chut

    Reply

  38. bài này làm cũng được nhưng ngắn bài này thi học kì thì làm chưa chắc được điếm cao đâu

    Reply

  46. bai viet chua the hien dk niem cam xuc cua tg.dong thoi con thieu di suc song va chua thuyet phuc nguoi doc.tuy nhien o bai viet nay p da biet su dug nhieu bien phap so sanh

    Reply

  47. bài này phân tích chưa có nhiều cảm xúc. Câu văn có vài chỗ không mạch lạc, lủng củng

    Reply

  49. Hai câu cuối phân tích hơi ngắn nhưng mấy câu trên phân tích rất hay và đủ ý! Xin cảm ơn tác giả. ^^

    Reply

  54. bài này cũng đc nghe cũng hay nhưng phải nhớ bổ sung thêm biện pháp nghệ thuật nữa thì wá tốt

    Reply

  55. 2 cau tho “….. Ta dại ta tìm nơi vắng vẻ
    Người khôn người đến chốn lao sao……” phân tích còn kém lắm

    Reply

  57. ai cug phe bih noi na no nhung k ai viet thu xem bai cua minh nhu the nao ma laj di noi nguoi khac doc ruj cug faj cam on 1 cai chu ruj noj j thi noi sorri nhug neu cam thay mih viet hay thi viet 1 bai xem

    Reply

  71. Bai viet kha tuy nhien phan mb chua on cho lam phan than bai nen bo sung luan diem la nhan cach thanh caocua tg va sua mot so loi d ung tu phuan ket bai can day du y hon nua k

    Reply

  77. Bài viết này hay thật đấy . Cảm ơn tác giả nhiều nha . Mai thi học kì mong trúng vào bài này :))

    Reply

  80. Toan La doi nguoi ta soạn san baj ra cho chép vo ma con che khen thjeu nay thjeu kja Ak sao kO gjoi du ban Ljnh tu mjnh lam thu dj xem coi co duoc 5 djem ko hay La om Trung vjt

    Reply

  82. baj nay tam on thoi
    chua chac duoc diem toi da dau
    chua di sau vao van de
    phan tich con mot so y chua ro rang

    Reply

  94. bài này hơi ngắn một chút nhưng khá đủ ý , cần phân tích kĩ hơn về 2 câu thơ thực

    Reply

  95. mk nghĩ câu cuối cùng cần pt cả từ nhìn xem nữa : đó là tư thế của người đứng ngoài ,đứng cao hơn và ông nhận ra công danh chỉ là 1 thứ phù du ngắn ngủi

    Reply

Lưu ý:Các bình luận sẽ được duyệt trước khi đăng và trả lời. Vui lòng bình luận bằng tiếng việt có dấu, tuân thủ đúng quy định của chúng tôi

Gửi ý kiến của bạn

Your email address will not be published. Required fields are marked *